Vài lời về chuyện học.
Rất nhiều người hiện nay ngộ nhận về chữ “có học” hay “vô học”. Nhiều người có bằng cấp cao tự coi mình là người “có học”. Một số người không biết chữ hoặc bằng cấp thấp lại tự cho mình là “vô học”. Thậm chí người ta thường dùng những từ “ đồ vô học” để chửi rủa người khác. Nội dung bài này góp bàn về việc học.
Học không phải là đặc quyền của con người. Học là tất cả những gì sinh vật có được ngoài bản năng. Mà bản năng cũng được tích luỹ từ cái học được và di truyền lại cho đời sau.
Thực vật không có não, học được cách tồn tại trong môi trường để tồn tại và phát triển. Cây xương rồng chẳng hạn, học được cách giữ nước trên sa mạc để truyền lại cho đời sau đã biến lá thành gai… Động vật học được nhiều hơn vì di chuyển đựơc chỗ này qua chỗ khác thuận lợi hơn. Con sư tử con học được mẹ nó cách săn mồi… Con gà con học cách bươi chài kiếm ăn…
Con người với bộ não phát triển hơn lại có ưu thế về ngôn ngữ và chữ viết nên học được nhiều hơn các sinh vật khác. Con người học từ đâu?
1 Học từ thiên nhiên: Người thầy uyên bác nhất, không bao giờ sai. Chỉ có người học dốt mới đổ lỗi cho thiên nhiên.
Người khôn học cây hướng dương để nhìn ra chỗ sáng, học con chim thấy động cành là bay đi, học cây trinh nữ để hễ ai đụng tới là cụp cành lại đưa gai ra… Học con chó, con khỉ, con hổ…con người sáng tạo ra những tuyệt kỹ của võ thuật… Học con ong, con mối để xây những lâu đài nguy nga….Vậy thầy của ta trước hết là thiên nhiên. Loài người đang phải trả giá cho việc phản lại thầy thiên nhiên.
2. Học sống và tồn tại từ con người: Chưa biết nói, con người đã học ăn, học lẫy, học bò, học đứng học đi…học mặc áo, mặc quần …học nói… để tồn tại. Lớn lên 5,6 tuổi đâu chỉ là đi học ở trường mới là học. Còn phải học chơi với bạn bè, học làm việc nhẹ như quét nhà , rửa bát, nấu ăn….
3. Lớn lên học lao động mà kiếm ăn, học tán tỉnh, yêu đương, học lấy vợ lấy chồng, sinh con đẻ cái… học làm bố làm mẹ rồi đến làm ông làm bà…Học lo cho mình khi chết…
4. Như vậy việc học đâu phải là học chữ. Học chữ chỉ để học được nhiều hơn những kiến thức để học nghề, kiếm cơ hội việc làm mà thôi. Có mấy người kiếm ăn được bằng chữ nghĩa? Ngày xưa các cụ đi học để làm quan. Bây giờ quan thừa mứa ra cả, ở đâu cũng "ghế thì ít đít thì nhiều" .Học nghề để có việc làm. Người có tiền, có tài thì làm chủ, người không có tiền hay tài năng có hạn thì làm thuê. Khi người Hán chưa mang chữ Nho sang nước Việt chả lẽ người Việt nam vô học cả hay sao. Kể cả mấy ngàn năm dùng chữ Nho thì người Việt ta mấy ai biết chữ. Trước khi Alexandre de Rhodes và các tu sĩ dòng Tên phát minh ra chữ Quốc ngữ thì người Việt ta vô học cả hay sao?
5. Chúng ta có quan niệm không đầy đủ về việc học.Lúc thì xem chữ nghĩa, sách vở là liều thuốc tiên để vinh thân phì gia, lúc thì lạnh lùng vứt bằng cấp vào sọt rác để đi làm thuê cho đỡ xấu hổ. Việc được học trong một môi trường tốt là cần thiết nhưng chắc gì đã thành công, nó chỉ mới làm nên một góc nhỏ trong hành lý mang theo để vào đời mà thôi. Nhiều người học ở trường rất giỏi nhưng ra đời có thành công đâu, khi đó lại ngồi chìa môi ra chê những người giàu là trọc phú. Không tính những kẻ bất lương làm giàu bằng thủ đoạn, trộm cướp thì người giàu rõ ràng là giỏi hơn người nghèo, họ biết kiếm tiền nhiều hơn.
Nhiều người học giỏi, giàu có nhưng đối xử với cha mẹ, bạn bè rất tệ thế thì họ “có học” hay “vô học”?. Theo tôi họ chưa biết cách học làm người. Ngày nay người ta đổ lỗi cho xã hội, nền kinh tế thị trường… làm cho đạo đức “xuống cấp” rồi thì “tư tưởng bị suy thoái, biến chất”, theo tôi không đúng. Có Đức đâu mà xuống, có Chất đâu mà biến, có Tư tưởng đâu mà suy.
Đạo đức là gi? Đạo đức cái tính Người trong mỗi con người được hình thành từ nhiều thế hệ truyền lại vừa là vật chất(gen di truyền) vừa là tinh thần(truyền thống) và một quá trình dài học tập, rèn luyện(kinh nghiệm) từ thời thơ ấu đến lúc chết.
Đạo đức không thể hình thành được từ những bài giảng đạo đức của những cuốn sách được viết ra do những người không hiểu đạo đức là gì. Đạo đức không thể học được từ những ông thầy miệng thì hô “mình vì mọi người” mà thực tế thì lại bắt ‘mọi người vì mình” . Tìm đâu ra ông thầy có tư tưởng và hành động đúng đắn mà xã hội đang mong muốn là: sống theo quan điểm “mọi người vì mỗi người, mỗi người vì mọi người”?. Chúng ta đã tốn không biết bao nhiêu giấy mực, bao nhiêu cái nghị quyết và bao nhiêu công sức và tiền bạc trong thời gian bao nhiêu năm để xây dựng một tiêu chuẩn đạo đức của “con người mới XHCN”. Nhưng thực tế thì sao? Ai cũng thấy rồi đấy .
Cha ông mình “vô học”, không biết chữ, chỉ truyền miệng lại có sáu chữ “ thương người như thể thương thân”. Trong một hoàn cảnh đặc biệt, con người có thể sẵn sàng hi sinh bản thân mình vì sự sống còn của đất nước, vì tính mạng và hạnh phúc của người khác, không thể nấp sau tấm gương của những Anh hùng đó để xưng là đồng chí của họ mà rao giảng Đạo đức. Bình thường nếu nói rằng "thương người như thương mình" là nói dối. Cha ông mình cũng chỉ dạy thương người “như thể”(gần bằng) chứ đâu có dạy thương “bằng” hay “hơn”, Có những kẻ khi nào cũng hô “suốt đời phấn đấu, hy sinh vì Tổ quốc” nhưng thực tế có ai làm vậy không?
Đừng khoanh tay ngồi nhìn hay la làng lên về việc học suy đồi, đạo đức xuống cấp. Phải nhìn lại chính mình để học cách sống và làm việc trong khi chờ đợi các nhà lãnh đạo xoay chuyển tình thế !.
Điều kiện học tập bây giờ rất tốt, ngồi ở nhà cũng có thể học được rất nhiều điều tốt đẹp trên thế giới. Không bước chân ra khỏi nhà cũng có thể hàn huyên với bạn cũ cách nửa vòng trái đất. Chỉ vài dòng... thôi cũng có thể tìm được người cùng sở thích…hãy sử dụng điện thoại thông minh của bạn trên tay để học. Không có cuốn sách nào đầy đủ như vậy. tất nhiên là không nên học cách “tự sướng” hay “ném đá” nhau . Càng không nên học cách lừa đảo và dối trá trên mạng internet.
Trong cuộc sống chúng ta có rất nhiều điều đáng học, vấn đề là ta đang tàn nhẫn dẫm lên những quy chuẩn đạo đức của cha ông mình, rồi a dua tung hô những cặn bã của người ta đổ ra .
Có vài điều tâm sự với các bạn bè thân thương, không đủ sức chống lại một trào lưu đáng buồn trong xã hội, hay làm một điều gì lớn lao, chỉ mong học được nhiều điều trên mạng xã hội và chúng ta tự cứu lấy mình trước khi chờ ai đó cứu. Mong góp ý, bàn luận. đừng tung hô học trò này.
Rất nhiều người hiện nay ngộ nhận về chữ “có học” hay “vô học”. Nhiều người có bằng cấp cao tự coi mình là người “có học”. Một số người không biết chữ hoặc bằng cấp thấp lại tự cho mình là “vô học”. Thậm chí người ta thường dùng những từ “ đồ vô học” để chửi rủa người khác. Nội dung bài này góp bàn về việc học.
Học không phải là đặc quyền của con người. Học là tất cả những gì sinh vật có được ngoài bản năng. Mà bản năng cũng được tích luỹ từ cái học được và di truyền lại cho đời sau.
Thực vật không có não, học được cách tồn tại trong môi trường để tồn tại và phát triển. Cây xương rồng chẳng hạn, học được cách giữ nước trên sa mạc để truyền lại cho đời sau đã biến lá thành gai… Động vật học được nhiều hơn vì di chuyển đựơc chỗ này qua chỗ khác thuận lợi hơn. Con sư tử con học được mẹ nó cách săn mồi… Con gà con học cách bươi chài kiếm ăn…
Con người với bộ não phát triển hơn lại có ưu thế về ngôn ngữ và chữ viết nên học được nhiều hơn các sinh vật khác. Con người học từ đâu?
1 Học từ thiên nhiên: Người thầy uyên bác nhất, không bao giờ sai. Chỉ có người học dốt mới đổ lỗi cho thiên nhiên.
Người khôn học cây hướng dương để nhìn ra chỗ sáng, học con chim thấy động cành là bay đi, học cây trinh nữ để hễ ai đụng tới là cụp cành lại đưa gai ra… Học con chó, con khỉ, con hổ…con người sáng tạo ra những tuyệt kỹ của võ thuật… Học con ong, con mối để xây những lâu đài nguy nga….Vậy thầy của ta trước hết là thiên nhiên. Loài người đang phải trả giá cho việc phản lại thầy thiên nhiên.
2. Học sống và tồn tại từ con người: Chưa biết nói, con người đã học ăn, học lẫy, học bò, học đứng học đi…học mặc áo, mặc quần …học nói… để tồn tại. Lớn lên 5,6 tuổi đâu chỉ là đi học ở trường mới là học. Còn phải học chơi với bạn bè, học làm việc nhẹ như quét nhà , rửa bát, nấu ăn….
3. Lớn lên học lao động mà kiếm ăn, học tán tỉnh, yêu đương, học lấy vợ lấy chồng, sinh con đẻ cái… học làm bố làm mẹ rồi đến làm ông làm bà…Học lo cho mình khi chết…
4. Như vậy việc học đâu phải là học chữ. Học chữ chỉ để học được nhiều hơn những kiến thức để học nghề, kiếm cơ hội việc làm mà thôi. Có mấy người kiếm ăn được bằng chữ nghĩa? Ngày xưa các cụ đi học để làm quan. Bây giờ quan thừa mứa ra cả, ở đâu cũng "ghế thì ít đít thì nhiều" .Học nghề để có việc làm. Người có tiền, có tài thì làm chủ, người không có tiền hay tài năng có hạn thì làm thuê. Khi người Hán chưa mang chữ Nho sang nước Việt chả lẽ người Việt nam vô học cả hay sao. Kể cả mấy ngàn năm dùng chữ Nho thì người Việt ta mấy ai biết chữ. Trước khi Alexandre de Rhodes và các tu sĩ dòng Tên phát minh ra chữ Quốc ngữ thì người Việt ta vô học cả hay sao?
5. Chúng ta có quan niệm không đầy đủ về việc học.Lúc thì xem chữ nghĩa, sách vở là liều thuốc tiên để vinh thân phì gia, lúc thì lạnh lùng vứt bằng cấp vào sọt rác để đi làm thuê cho đỡ xấu hổ. Việc được học trong một môi trường tốt là cần thiết nhưng chắc gì đã thành công, nó chỉ mới làm nên một góc nhỏ trong hành lý mang theo để vào đời mà thôi. Nhiều người học ở trường rất giỏi nhưng ra đời có thành công đâu, khi đó lại ngồi chìa môi ra chê những người giàu là trọc phú. Không tính những kẻ bất lương làm giàu bằng thủ đoạn, trộm cướp thì người giàu rõ ràng là giỏi hơn người nghèo, họ biết kiếm tiền nhiều hơn.
Nhiều người học giỏi, giàu có nhưng đối xử với cha mẹ, bạn bè rất tệ thế thì họ “có học” hay “vô học”?. Theo tôi họ chưa biết cách học làm người. Ngày nay người ta đổ lỗi cho xã hội, nền kinh tế thị trường… làm cho đạo đức “xuống cấp” rồi thì “tư tưởng bị suy thoái, biến chất”, theo tôi không đúng. Có Đức đâu mà xuống, có Chất đâu mà biến, có Tư tưởng đâu mà suy.
Đạo đức là gi? Đạo đức cái tính Người trong mỗi con người được hình thành từ nhiều thế hệ truyền lại vừa là vật chất(gen di truyền) vừa là tinh thần(truyền thống) và một quá trình dài học tập, rèn luyện(kinh nghiệm) từ thời thơ ấu đến lúc chết.
Đạo đức không thể hình thành được từ những bài giảng đạo đức của những cuốn sách được viết ra do những người không hiểu đạo đức là gì. Đạo đức không thể học được từ những ông thầy miệng thì hô “mình vì mọi người” mà thực tế thì lại bắt ‘mọi người vì mình” . Tìm đâu ra ông thầy có tư tưởng và hành động đúng đắn mà xã hội đang mong muốn là: sống theo quan điểm “mọi người vì mỗi người, mỗi người vì mọi người”?. Chúng ta đã tốn không biết bao nhiêu giấy mực, bao nhiêu cái nghị quyết và bao nhiêu công sức và tiền bạc trong thời gian bao nhiêu năm để xây dựng một tiêu chuẩn đạo đức của “con người mới XHCN”. Nhưng thực tế thì sao? Ai cũng thấy rồi đấy .
Cha ông mình “vô học”, không biết chữ, chỉ truyền miệng lại có sáu chữ “ thương người như thể thương thân”. Trong một hoàn cảnh đặc biệt, con người có thể sẵn sàng hi sinh bản thân mình vì sự sống còn của đất nước, vì tính mạng và hạnh phúc của người khác, không thể nấp sau tấm gương của những Anh hùng đó để xưng là đồng chí của họ mà rao giảng Đạo đức. Bình thường nếu nói rằng "thương người như thương mình" là nói dối. Cha ông mình cũng chỉ dạy thương người “như thể”(gần bằng) chứ đâu có dạy thương “bằng” hay “hơn”, Có những kẻ khi nào cũng hô “suốt đời phấn đấu, hy sinh vì Tổ quốc” nhưng thực tế có ai làm vậy không?
Đừng khoanh tay ngồi nhìn hay la làng lên về việc học suy đồi, đạo đức xuống cấp. Phải nhìn lại chính mình để học cách sống và làm việc trong khi chờ đợi các nhà lãnh đạo xoay chuyển tình thế !.
Điều kiện học tập bây giờ rất tốt, ngồi ở nhà cũng có thể học được rất nhiều điều tốt đẹp trên thế giới. Không bước chân ra khỏi nhà cũng có thể hàn huyên với bạn cũ cách nửa vòng trái đất. Chỉ vài dòng... thôi cũng có thể tìm được người cùng sở thích…hãy sử dụng điện thoại thông minh của bạn trên tay để học. Không có cuốn sách nào đầy đủ như vậy. tất nhiên là không nên học cách “tự sướng” hay “ném đá” nhau . Càng không nên học cách lừa đảo và dối trá trên mạng internet.
Trong cuộc sống chúng ta có rất nhiều điều đáng học, vấn đề là ta đang tàn nhẫn dẫm lên những quy chuẩn đạo đức của cha ông mình, rồi a dua tung hô những cặn bã của người ta đổ ra .
Có vài điều tâm sự với các bạn bè thân thương, không đủ sức chống lại một trào lưu đáng buồn trong xã hội, hay làm một điều gì lớn lao, chỉ mong học được nhiều điều trên mạng xã hội và chúng ta tự cứu lấy mình trước khi chờ ai đó cứu. Mong góp ý, bàn luận. đừng tung hô học trò này.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét